حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها در فرازی از خطبۀ فدک، به فلسفۀ برخی اعمال و مناسک دینی از جمله حج اشاره می‌فرمایند:

فَجَعَلَ اَللَّهُ اَلْإِیمَانَ تَطْهِیراً لَکُمْ مِنَ اَلشِّرْکِ وَ اَلصَّلاَةَ تَنْزِیهاً لَکُمْ عَنِ اَلْکِبْرِ وَ اَلزَّکَاةَ تَزْکِیةً لِلنَّفْسِ وَ نَمَاءً فِی اَلرِّزْقِ وَ اَلصِّیامَ تَثْبِیتاً لِلْإِخْلاَصِ وَ اَلْحَجَّ تَشْییداً لِلدِّینِ وَ اَلْعَدْلَ تَنْسِیقاً لِلْقُلُوبِ وَ طَاعَتَنَا نِظَاماً لِلْمِلَّةِ وَ إِمَامَتَنَا أَمَاناً لِلْفُرْقَةِ وَ اَلْجِهَادَ عِزّاً لِلْإِسْلاَمِ وَ اَلصَّبْرَ مَعُونَةً عَلَى اِسْتِیجَابِ اَلْأَجْرِ وَ اَلْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ مَصْلَحَةً لِلْعَامَّةِ وَ بِرَّ اَلْوَالِدَینِ وِقَایةً مِنَ اَلسُّخْطِ وَ صِلَةَ اَلْأَرْحَامِ مَنْسَأَةً فِی اَلْعُمُرِ وَ مَنْمَاةً لِلْعَدَدِ وَ اَلْقِصَاصَ حَقْناً لِلدِّمَاءِ وَ اَلْوَفَاءَ بِالنَّذْرِ تَعْرِیضاً لِلْمَغْفِرَةِ وَ تَوْفِیةَ اَلْمَکَاییلِ وَ اَلْمَوَازِینِ تَغْییراً لِلْبَخْسِ وَ اَلنَّهْی عَنْ شُرْبِ اَلْخَمْرِ تَنْزِیهاً عَنِ اَلرِّجْسِ وَ اِجْتِنَابَ اَلْقَذْفِ حِجَاباً عَنِ اَللَّعْنَةِ وَ تَرْکَ اَلسَّرِقَةِ إِیجَاباً لِلْعِفَّةِ وَ حَرَّمَ اَللَّهُ اَلشِّرْکَ إِخْلاَصاً لَهُ بِالرُّبُوبِیةِ فَ اِتَّقُوا اَللّٰهَ حَقَّ تُقٰاتِهِ وَ لاٰ تَمُوتُنَّ إِلاّٰ وَ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ وَ أَطِیعُوا اَللَّهَ فِیمَا أَمَرَکُمْ بِهِ وَ نَهَاکُمْ عَنْهُ فَإِنَّهُ إِنَّمٰا یخْشَى اَللّٰهَ مِنْ عِبٰادِهِ اَلْعُلَمٰاءُ 

خداوند ایمان را براى تطهیر قلوب شما از آلودگى شرک قرار داده و اداى نماز را براى دورى از کبر و پرداخت زکات را براى پاکى جان و برکت رزق و روزى و روزه را براى تثبیت اخلاص و حج را براى برپاداشتن دین و عدل و انصاف را براى نظم اجتماع و حفظ‍‌ روح مساوات و لزوم اطاعت و امامت ما را موجب امان از تفرقه و جدایی مؤمنان و جهاد را موجب عزت اسلام و خوارى کفار و منافقان و صبر را پایۀ خوشبختى و وسیلۀ نیل به هدف و امربه‌معروف را براى صلاح همگانى و نیکى به پدر و مادر را براى مصون ماندن از عذاب الهى و صلۀ رحم را براى طولانی شدن عمر و تکثیر یاران و قصاص را براى محفوظ‍‌ ماندن جان مردم و اداى نذر را براى جلب مغفرت و رحمت حق‌ و رعایت وزن وکیل را براى اجتناب از کم‌فروشی و ممنوعیت شرب خمر را براى دورى از پلیدى و خوددارى از فحاشى و دشنام را براى مصونیت از لعنت مردمان و دزدى نکردن را براى حفظ‍‌ عفت و پاک‌دامنی قرار داده است و خداوند براى این شرک را حرام نمود تا همه با اخلاص او را بپرستند، پس تقواى الهى را به‌خوبى رعایت کرده به‌گونه‌اى که از این سرا با حال تسلیم خارج شوید، پس خدا را در اوامر و نواهی‌اش اطاعت نمایید، زیرا در میان بندگان تنها دانشمندان‌اند که در برابر خدا خاشع‌اند.

الاحتجاج، ج۱، ص۹۷